1-РК ЖЭА для студ
.docxA) пульсарлар
B) квазарлар
C) макромир
Д) протондар
E) нейтрон
94. Адам іс-әрекетінің салдарынан табиғаттағы экологиялық байланыстардың бұзылуы қалай аталады?
A) қоршаған ортаның деградациясы
B) қоршаған ортаның дегенерациясы
C) рекультивация
Д) мелиорация
E) дезадаптация
95. Кез келген ауаның, судың немесе азық-түліктің адамның денсаулығына, өміршеңдігіне немесе адам іс-әрекетіне жағымсыз әсер ететін өзгерістер қалай аталады?
A) ластану
B) тозу
C) бозару
Д) бұзылу
E) шаңдану
96. Қазақстан аумағының қанша пайызын шөлейт, шөл және тау сияқты табиғаттың нәзік кешендері алып жатыр?
A) 80%
B) 70%
C) 60%
Д) 90%
E) 55%
97. Экологиялық процестерді реттеуші нысан қайсысы?
A) орман массиві
B) су қоймасы
C) ауа бассейіні
Д) өсімдік жамылғысы
E) фауна
98. Ағзаның тіршілігі үшін анағұрлым қолайлы болатын экологиялық факторлардың қарқындылығы қандай экологиялық заңға негіз бола алады?
A) Оптимум заңы
B) Минимум заңы
C) Төзімділік заңы
Д) Бергман ережесі
E) Аллень ережесі
99.Озон тесіктерінің пайда болу себебі қай факторға негіз бола алады?
А) антропогендік
В) биотикалық
С) абиотикалық
Д) эдафикалық
Е) физикалық
100.Молекулярлық құрылым деген қандай ұғым?
А) кеңістікте белгілі бір зандылықпен орналасқан және валентті электрондардың көмегімен бір-бірімен химиялық өзара қатыстықпен байланысқан атомдардың шектелген саны
В) химиялық реакцияның жылдамдағын өзгертетін, бірақ реакция соңында өзгеріссіз қалатын зат.
С) кез - келген таза зат
Д) жекелеген атомдар
Е) бір элементтің белгілі бір мөлшері
101.Парникті эффектінің механизмі туралы идеяны кім?
А) Жозеф Фурье
В) Б.М. Медников
С) В.И.Вернадский
Д) Ж.Б.Ломарк
Е) Жорж Кювье
102. 1896 жылдан бастап парникті эффектіге зерттеу жүргізген кім?
А) Сванте Аррениус
В) Жозеф Фурье
С) Ж.Б.Ломарк
Д) Жоффруа Сент-Илера
Е) Жорж Кювье
103.Инфра-қызыл сәулелердің атмосфералық газдармен жұтылып, бөлінуі арқылы атмосфера мен планета бетінің жылынуы процесі қалай аталады?
А) парникті эффект
В) тұманды эффект
С) улы эффект
Д) фотохимиялық тұмша
Е) қауіптілігі жоғары әсер
104. Жер бетіндегі негізгі парникті газдарды ата?
А) су буы, көмір қышқыл газы, метан, озон
В) күкірт, хром, метан
С) улы заттар, бұлт, көміртегі
Д) көмірқышқыл газы, күкірт, сутегі
Е) сутегі, бұлт, күкірт, метан
105. Бүкіл эффектінің 60%-на жауапты табиги негізгі парникті газды ата?
А) су буы
В) озон
С) сульфурилфторид
Д) галогенді көміртектер
Е) метан
106.Парникті газдың қайсысын тропосфералық және стратосфералық түрлерін ажыратылады ата?
А) озон
В) су буы
С) көмір қышқыл газы
Д) галогенді көміртектер
Е) метан
107. Парникті белсенділігі көмір қышқыл газына қарағанда 298 есе жоғары қайсысы?
А) азот тотығы
В) озон
С) көмір қышқыл газы
Д) галогенді көміртектер
Е) метан
108. Парникті белсенділігі көмір қышқыл газына қарағанда 1300-8500 есе жоғары қайсысы?
А) фреон
В) азот тотығы
С) көмір қышқыл газы
Д) галогенді көміртектер
Е) метан
109. С02 жылу энергиясының қанша %-ын сіңіреді?
А) 18
В) 21
С) 7
Д) 12
Е) 33
110. Парникті эффектінің пайда болуына алып келетіндерді ата?
А) Жанғыш қазбаларды өртеу , өнеркәсіптік процестер әсерінен бөлініп, атмосферада жинақталатын көмір қышқыл газы, метан.
В) тұрмыстық қалдықтар, қағаз өнеркәсібінің ақаба сулары
С) шаруашылық ақаба сулар, метан, күкірт
Д) ауылшаруашылығының шығарындылары, көмірқышқыл газдары
Е) целюллоза қағаз өнеркәсібінің қалдықтары,технологиялық процестерден шыққан ақаба сулар.
111. Ауаның қышқылды тотықтармен ластануына байланысты pH мөлшері төмендейтіні байқалатын метеорологиялық жауын-шашынның барлық түрі қалай аталады?
А) қышқыл жаңбыр
В) көмір қышқыл газ құрамдас жауын
С) фотохимиялық жаңбыр
Д) фотохимиялық тұмша
Е) күкірт құрамдас бұршақ
112. Алғаш рет «қышқыл жаңбыр» ұғымын енгізген кім?
А) Роберт Смит
В) К.Мебиус
С) Опарин
Д) Э.Геккель
Е) Жорж Кювье
113. Улы тұмандар үш түрлі
А) ылғалды, құргақ және мұзды
В) ылғалды,сұйық
С) мұзды, қатты
Д) құрғақ, мұзды
Е) газ, сұйық, қатты
114. Фотооксиданттар деп аталатын азот, күкірт тотықтары, озон және көптеген органикалық қосылыстардан тұратын қоспа қалай аталады?
А) Фотохимиялық тұман
В) қышқыл жаңбыр
С) фотохимиялық жаңбыр
Д) фотохимиялық тұмша
Е) күкірт құрамдас бұршақ
115. Фотохимиялық тұманның адам ағзасының қай жүйесіне әсер етеді?
А) тыныс алу жүйесі, қан айналу жүйесі
В) жүйке жүйесі, тыныс алу жүйесі
С) асқорыту жүйесі, қан айналым жүйесі
Д) қан айналу жүйесі, зәр шығару жүйесі
Е) жүйке жүйесі, асқорту жүйесі
116.А. П. Руденко ұсынған химиялық эволюция мен биогенез теориясының мәні қандай?
А) химиялық эволюция дегеніміз каталитикалық жүйелердің өздігінен дамуы. Реакция барысында ең көп активтілігі бар каталитикалық орталықтарды тандау жүзеге асады.
В) егер бір элементтің белгілі бір мөлшері басқа бірнеше салмақтық қатынастағы элементпен қосылысқа түссе, онда екінші элементтің мөлшерлері өзара бүтін сандар қатынасында болады
С) реакцияның концентрациясын анықтайды
Д) бірдей физикалық жағдайларда (қысымда және температурада) әр түрлі газдардың бірдей көлемдерінде молекулалардың бірдей саны болады. Басқа сөзбен айтқанда, бұл кез келген газдың грамм-молекуласы бірдей температура мен қысым жағдайында бірдей көлем алады (22,414 л тең)
Е) заттың тұтқырлығын анықтайды
117. Авогадро заңын көрсет:
А) бірдей физикалық жағдайларда (қысымда және температурада) әр түрлі газдардың бірдей көлемдерінде молекулалардың бірдей саны болады. Басқа сөзбен айтқанда, бұл кез келген газдың грамм-молекуласы бірдей температура мен қысым жағдайында бірдей көлем алады (22,414 л тең)
В) реакцияның жүру жылдамдығын анықтайды
С) химиялық реакцияның термодинамикалық шарттарын анықтайды
Д) флогистон теориясын теріске шығарды
Е) кез-келген таза заттың оның шыққан тегі мен алу тәсіліне қарамастан тек бір ғана құрамы бар
118.Химияның негізгі мәселесі бұл:
А) берілген қасиеттері бар заттар алу - өңдірістік міндет және заттардың қасиеттерін меңгеру тәсілдерін анықтау - ғылыми зерттеудің міндеті
В) молекулалардың құрылымы
С) химиялық реакцияның термодинамикалық және кинетикалық шарттары
Д) заттың құрылымының деңгейі
Е) заттың құрамы
119. Тірі организмдер мен олардың қоғамына әртүрлі антропогенді әсер ету кезінде беретін реакцияларын анықтау және табу қалай аталады?
А) биоиндикатор
В) мониторинг
С) экспертиза
Д) модельдеу
Е) сынама алу
120. Экожүйеде антропогенді өзгерістер және барлық өзгерістерге биота мен экожүйенің кері әсері болжамын және бағасын беруді жүзеге асыратын ұғым қалай аталады?
А) мониторинг
В) экспертиза
С) далалық зерттеу
Д) модельдеу
Е) сынама алу
121.Халықтың және экономика салаларының суға мұқтаждығын қанағаттандыру деген
қандай ұғым?
A) Суды пайдалану
B) Суды үнемдеу
C) Суды қорғау
D) Суды экономикалық бақылау
E) Суды бақылау жүйесі
122. Адам денесінің қанша % су құрайды?
A) 63%
B) 77%
C) 89%
D) 38%
E) 54%
123. Ауыз судың негізгі бөлігі үнемі қар жамылып жатқан мұздықтарда % құрайды?
A) 73%
B) 83%
C) 68%
D) 78%
E) 94%
124 .Өзен,көл,теңіз,су қоймалары қандай суға жатады?
A) жер асты сулары
B) жер үсті сулары
C) артезиан сулары
D) аралас беткей сулары
E) акватория
125. Жер үсті және жер асты суларының қорлары қалай аталады?
A) Суды тұтыну
B) Су бассейіні
C) Су қорлары
D) Су ресурстары
E) Су акваториясы
126. Саңырауқұлақтардың ағзасының қанша % су құрайды?
A) 34%
B) 54%
C) 80%
D) 78%
E) 69%
127. Тұщы су қандай ресурсқа жатады?
A) сарқылмайтын
B) сарқылатын
C) қалпына келетін
D) қалпына келмейтін
E) уақытша қалпына келетін
128. Қ.Р-да өзендер мен уақытша су қоймаларының саны қанша?
A) 45000
B) 34000
C) 85000
D) 74000
E) 6600
129. Қ.Р-да көлдер саны қанша?
A) 3459
B) 6434
C) 5685
D) 4589
E) 3447
130. Қ.Р-да өзендер саны қанша?
A) 459
B) 634
C) 585
D) 450
E) 347
131. Әлем мұхитының жалпы көлемі қанша?
A) 361млн км2
B) 267млн км2
C) 341млн км2
D) 371млн км2
E) 461млн км2
132.Судағы азықты заттардың көбеюінен ондағы балдырлармен саңырауқұлақтардың қаптап кенеттен көбеюін айтады, мұның арты су қоймасының батпаққа айналуымен аяқталады,бұл ұғым қалай аталады?
A) Радиоактивті ластану
B) Дезодорация
C) Гидролиз
D) Эвтрофикация
E) Абсорбция
133.Әртүрлі ауру тудырғыш организмдердің , саңырауқұлақтар мен балдырлардың суда кездесуі қандай ластануға жатады?
A) Бактериальды және биологиялық ластану
B) Бактериальды және минеральды ластану
C) Биологиялық және органикалық ластану
D) Органикалық және биологиялық ластану
E) Минеральды және органикалық ластану
134. ЖЭС және АЭС-терден су қоймаларына ыстық сулардың құйылуы қандай ластануға жатады?
A) Бактериальды ластану
B) Минеральды ластану
C) Жылулық ластану
D) Органикалық ластану
E) Биологиялық ластану
135.Қазақстан Республикасында су шаруашылығы кешенін басқарудың
қандай деңгейлері бар?
A) мемлекет аралық, мемлекеттік, бассейндік және территориялық
B) мемлекет аралық, территориялық
C) мемлекеттік реттеу басқармасы
D) Әкімшілік реттеу басқармасы
E) Жергілікті бассейндік комитеті
136.Теңіз аймағына түскен токсинді заттар ең алдымен неге әсер етеді?
A) ағаштарға
B) кеміргіштерге
C) гидробионттарға
D) агроценозға
E) гүлдерге
137. Табиғатты пайдалану ғылымының негізін салушы кім?
А) Ж.Б.Ломарк
В) В.И.Вернадский
С) Ю.Н.Куражковский
Д) Э.Геккель
Е) Н.В.Северцев
138. Тұрмыстық қалдықтарды өңдеу бойынша жаңа ғылыми бағыт қалай аталады?
А) Гидрология
В) Гелиобиология
С) Биотехнология
Д) Гарбология
Е) Микробиология
139. Бір мекеменің немесе цехтың қалдықтары басқасының жұмысына шикізат болатын, өндірістің неғұрлым экологияландырылған нұсқасы қалай аталады?
А) экономикалық тұрғыдан тиімді өндіріс
В) экологиялық таза өнім
С) тиімді өндіріс
Д) қалдықсыз технология
Е) ұтымды пайдалану
140. Утилизация дегеніміз...
А) органикалық заттектердің ыдырауы
В) қалдықсыз технология
С) топырақ құнарлылығын арттыру
Д) биологиялық объектілерді пайдаланып пайдалы өнім алу
Е) қандайда болмасын қалдықтарды залалсыздандыру немесе уыттылығын жою
141. Табиғи ресурстардың қандай да бір түрін бұрынғыға шамалас мөлшерінде алуға бағытталған кешенді шаралар қалай аталады?
А) табиғи ресурстарды қалпына келтіру
В) жасанды зерттеу жүргізу
С) техногендік әсерді төмендету
Д) табиғи реттеуді жүргізу
Е) физикалық ықпал ету
142. Өнімдерді дайындау кезінде өзінің физикалық құрамын толықтай немесе бөлшектермен жойған жартылай фабрикат, шикізат, материал қалай аталады?
А) өндірістік қалдықтар
В) жасанды зерттеу обьектілері
С) техногендік субьектілер
Д) тұрмыстық қалдықтар
Е) физикалық ластанған заттар кешені
143.Ірі су қоймалары түбінің жағалауға таяу жерінің бөліктері мен жағалық жерінің толқындар мен су айдыны дауылдарының әсерінен бұзылуы қалау аталады?
А) абразия
В) абиссаль
С) ареал
Д) адаптация
Е) бентос
144. Теңіз түбінің континентальды қайраңынан төмен, 2000метр тереңдіктегі аймағы қалай аталады?
А) абиссаль
В) анемофил
С) бенталь
Д) абразия
Е) планктон
145. Ауа температурасының күрт көтерілуі мен ылғалдың шұғыл азаюы әсерінен туатын метеорологиялық құбылыс қалай аталады??
А) қуаңшылық
В) шөл
С) жел
Д) цунами
Е) радиоактивті ластану
146. Органикалық емес қоспалардың шаңдарының, күкірт көміртегінің, хлорлы қосылыстардың және т.б. көзі қайсысы?
А) Химия өндірісі
В) Көмір өндірісі
С) Тұрмыстық қалдықтар
Д) Қара металлургия
Е) ауылшаруашылығы
147. Зиянды агенттің организмге не олардың қауымдастықтарына өткенде (демалу,тамақпен бірге) оларға мазасыздық пен денсаулығына қатер туғызбайтын және құртатындай ықпал жасамайтын ең көп мөлшері қалай аталады?
А) шекті рауалы концентрация
В) қалдықсыз технология
С) топырақ құнарлылығын арттыру шарасы
Д) биологиялық объектілерді пайдалану шарасы
Е) органикалық заттектердің ыдырауын тудыру
148. Биосферадағы процестердің ең басты қозғаушы күшін ата?
А)күн
В) адам
С) су
Д) ауа
Е) жануар
149. Жер бетінен мезгіл-мезгіл бұрқақтана атқылап тұратын ыстық бұлақ көзі қалай аталады?
А) гейзер
В) абиссаль
С) виварий
Д) абразия
Е) дейзер
150. Мелиорация- бұл ауылшаруашылығына қажеттi жерлердi жақсарту жүйелерi, ол жүйелер ненi қамтиды?
А) кептiру,суару,топырақ құрамын жақсарту, арнаулы өсiмдiктердi отырғызу;
В) озық егістік техналогияларды пайдалану;
С) организмдер қауымдастықтарын таңдау
Д) барлық өсімдік түрлерін өсіру
Е) топырақ құрамын жақсарту, минералдау