опред-интеграл-stud
.pdf1.'(t) определена и непрерывна на [ ; ];
2.'(t) дифференцируема, '0(t) непрерывна на [ ; ], причем '0(t) 6= 0;
3.'( ) = a, '( ) = b (значения функции '(t) заполняют отрезок [a; b]).
Тогда |
|
|
b |
|
|
Z |
Z |
|
f(x)dx = |
f('(t))'0(t)dt: |
(11:1) |
Формулу (11.1) называют формулой замены переменной в определенном интеграле.
Доказательство. Функции f(x) и f('(t)) непрерывны, поэтому интегралы в формуле (11.1) существуют. Докажем, что правая часть этого равенства равна его левой
части. |
x |
f(x)dx = F (x) первообразная для |
|
b |
|
f(x) |
|
|
[a; b]. Следова- |
||||||||
Пусть Ra |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
функции |
|
|
íà |
|
|
|
|
|
|||
тельно, F 0(x) = f(x). По формуле Ньютона-Лейбница |
R |
f(x)dx = F (b) F (a). Ðàñ- |
|||||||||||||||
|
|
|
(t) = F ('(t)). Вычислим ее |
|
|
|
0(t) = (F ('(t)))0 |
|
= |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
смотрим функцию |
|
|
|
производную. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
F 0('(t)) |
'0(t) = f('(t)) |
'0(t), то есть (t) первообразная для функции f('(t)) |
'0 |
(t) |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
на [ ; ]. По формуле Ньютона-Лейбница |
f('(t))'0(t)dt = ( ) |
|
( ) = F ('( )) |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
b |
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R
F ('( )) = F (b) F (a) = f(x)dx.
a
Замечание 11.1. При замене переменной в определенном интеграле нет необходимости возвращаться к исходной переменной.
Замечание 11.2. Обычно замену производят с помощью монотонной функции, при этом '0(t) 6= 0.
II. Интегрирование по частям.
Если функции u(x) и v(x) непрерывны вместе со своими производны-
ми на отрезке [a; b], то
b |
b |
Zb Z
a |
udv = u v a a |
vdu: |
(11:2) |
|
|
|
|
Для доказательства нужно применить формулу Ньютона-Лейбница к формуле интегрирования по частям в неопределенном интеграле.
11
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p24 |
3x2 p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R0 |
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Пример 11.1. Вычислите интеграл |
|
|
|
|
x3 + 1 |
|
|
|
|
2 |
dx. Вычислим |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение . Введем новую переменную t = x |
|
+ 1. Тогда dt = 3x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
новые пределы интегрирования: a = 0, значит, = 03 + 1 = 1, b = |
p3 |
|
, значит, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
24 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= (p3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
24)3 + 1 = 25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
p24 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Тогда |
|
0 |
|
|
|
x |
2 |
px3 + 1 dx = |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
= |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2(125 |
|
1) |
248 |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 1 |
ptdt = 3 |
3pt3 |
|
9(p253 p13 ) = |
|
|
|
9 |
|
|
|
|
= |
9 . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
3 tg2 x + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Пример 11.2. Вычислите интеграл |
|
R0 |
|
|
|
|
cos6 x |
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение . Введем новую переменную t = tg x. Тогда dt = |
|
|
dx |
|
|
|
. Вычислим новые |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
cos |
2 |
|
x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
пределы интегрирования: |
a = 0 |
è |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
b = =3 |
è |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
. Тогда |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= tg 0 = 0 |
|
|
|
= tg( =3) = |
3 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
=3 tg2 x + 3 |
|
|
|
|
=3 tg2 x + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
3 |
6 |
|
|
|
|
4 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
R0 |
cos6 x |
|
|
dx = |
|
|
4 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
(t |
+3)(t |
|
+1) dt = |
|
|
|
(t |
|
+5t |
+7t |
+3) dt = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5 |
|
|
cos |
2 x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
R0 cosp3 |
|
|
|
|
|
R0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
t |
+ 3t 0 |
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
160p |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
= 7 |
+ |
|
55 |
|
+ 73 |
|
|
= |
|
27 3 |
+ 9p3 + 7p3 + 3p3 = |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
7 |
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Пример 11.3. Вычислите интеграл R1 |
lnpx dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение . Этот интеграл берем по частям. Пусть u = ln x, dv = |
px |
, тогда du = |
x , |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
v = 2p |
|
. Имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
x |
|
|
|
|
|
e2 p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
e2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e2 |
|
|
e2 |
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
e2 |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
lnpx dx = 2p |
|
ln x .1 |
2 1 |
|
|
|
|
dx = 2p |
|
ln x 1 |
|
2 1 |
|
px |
|
= 2p |
|
ln x 1 |
4p |
|
0 |
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
|
|
|
x |
|
|
|
x |
x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
x |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= 4e |
|
|
0 |
|
|
|
|
4e + 4 = 4 |
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Пример 11.4. Пусть f(x) = |
|
2x + 5; |
|
|
|
|
3; |
|
|
åñëè |
|
|
1 6 x < 2; |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( x2 + 4x |
|
|
|
åñëè |
2 |
|
|
6 |
|
x |
6 |
5: . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
R
Вычислите f(x) dx.
1
Решение . Подинтегральная функция на различных промежутках задается разными выражениями, поэтому промежуток интегрирования разобьем на части. Имеем
5 |
|
|
2 |
|
|
|
5 |
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
2 |
|
x3 |
2 |
5 |
|
|
1 f(x) dx = |
1 |
(2x + 5) dx + |
2 (x |
+ 4x |
3) dx = (x |
|
|
|||||||||||||||
|
|
+ 5x) 1 + |
3 + 2x |
|
3x 2 = |
|||||||||||||||||
R |
|
|
R |
|
125 |
|
R |
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= (4 |
|
1 + 10 + 5) + |
3 |
+ 50 |
|
15 |
|
3 |
8 + 6 |
= 18 + 72 |
= 90 |
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f(x) = x2p |
|
|
||||||||
Пример 11.5. Найдите среднее значение функции |
x3 + 9 |
|
||||||||||||||||||||
на отрезке |
|
[0; 3]. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
3 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
Решение |
|
|
. Среднее |
|
|
значение |
функции |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
f |
= |
|
3 0 R0 |
x |
px |
|
+ 9 dx = |
|||||||
1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
+ 9) = |
1 |
|
2 |
p |
(x3 |
+ 9)3 0 |
= |
2(216 |
27) |
= |
378 |
= 14. |
|
|
||||||||||||||||||
= 3 |
3 0 px3 + 9 d(x |
|
|
3 |
9 |
|
|
27 |
|
|
27 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Пример 11.6. Вычислите интеграл |
0 |
1 sin2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Решение . Имеем |
0 |
|
p |
1 sin2 x dx = |
0 |
cos x dx = sin x 0 |
= 0 0 = 0. Но подин- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
> |
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
тегральная функция 1 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
интеграла |
0 |
p |
1 sin p |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
следовательно по свойству 7 определенного |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
2 x dx > |
|
. Найдите ошибку в рассуждениях. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=4 |
|
x sin x |
Пример 11.7. Вычислите интеграл |
R0 cos3 x dx. |
Решение . Этот интеграл берем по частям. Пусть
u = x, dv = sin xdx |
, тогда du = dx, v = |
1 |
. |
|
2 cos2 x |
||||
cos3 x |
|
|
|
|
=4 |
|
|
|
|
|
|
=4 |
|
=4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=4 |
|
|
|
|
|
|
|
4 . |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
Имеем |
0 |
|
|
cos3 x dx = |
cos2 x |
0 |
2 |
1 |
|
|
cos2 x dx = 4 |
2 tg x 0 |
|
|
= 4 |
2 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
R |
x sin x |
|
|
|
x |
|
|
1 |
|
R |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Пример 11.8. Вычислите интеграл |
R |
|
x sin x dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Решение . Функция |
3 |
|
является четной, тогда |
=4 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
=4 |
x |
3 |
|
dx = |
|
|
2 |
(ñâîé- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = 2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
x sin x |
|
|
|
|
R |
sin x |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||
ство 20 определенного интеграла). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=4 |
cos |
|
x |
|
|
|
|
0 |
|
cos |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Пример 11.9. Вычислите интеграл |
R |
|
x2 sin x dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Решение . Так как функция x2 sin x является нечетной, то |
R |
|
|
x sin x dx = 0 (свойство 19 опре- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
деленного интеграла). |
|
|
|
|
cos3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=4 |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Пример 11.10. Вычислите интеграл |
|
|
R0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
cos2 x + 3 sin2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
=4 |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
1 |
=4 |
|
dx |
|
|
|
|
|
||||||||||
Решение . Сделаем замену t = tg x. Тогда dt = |
è |
|
R0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
R0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
cos2 x |
|
|
|
cos2 x + 3 sin2 x |
|
3 |
|
sin2 x + |
cos2 x |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3 |
0 |
t2 + |
1 |
|
|
= 3 p |
3 |
arctg(p |
3 |
t) 0 = p3 arctg p |
3 |
= |
3p3 |
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
1 |
R |
dt |
3 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Вычислите интеграл |
|
R0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
Пример 11.11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Сделаем замену = tg x. Тогда dt = |
|
|
|
|
dx |
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
dt |
|
= 0. |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
R0 3 cos2 x + sin2 x = |
|
R0 sin2 x + 3 cos2 x = R0 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Найдите ошибку tв рассуждениях. |
|
|
cos2 x |
|
|
t2 + 3 |
13
Задания для самостоятельного решения
Задание 11.1. Вычислите интегралы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
16 |
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
e2 ln3 x |
|
|
|
|
|
e6 |
|
|
|
|
|
|
|
=2 |
cos3 x |
||||||
|
x |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
à) R4 |
p |
|
+ 1 |
dx; á) |
R1 |
x |
|
dx; â) Re |
x p |
|
|
; |
|
|
ã) R=6 |
|
|
|
dx. |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
x |
|
ln x + 3 |
|
|
|
sin5 x |
||||||||||||||||||||||||||
Задание 11.2. Вычислите интегралы |
|
|
p |
|
|
|
|
|
p |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
1 |
x p3 |
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
1 |
|
|
3 |
5 |
|
|
x11 dx |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
à) |
|
3 |
|
2x dx; |
á) |
R1 |
|
dx; â) |
R0 |
|
|
|
|
. |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
R12 |
|
|
|
px(px + 2) |
|
|
|
|
3 |
(x6 + 2)2 |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
Задание 11.3. Вычислите интегралы |
|
|||||||||||||||
32 |
|
|
3p5 x |
|
|
|
6 |
|
|
dx |
||||||
à) R1 |
p5 |
|
+ 20 |
dx; |
á) R1 |
|
|
|
; |
|
||||||
4 |
|
|||||||||||||||
x6 |
(19 3x)3 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
Вычислèp |
|||||||||
Задание 11.4. |
|
|
p |
те интегралы |
|
|||||||||||
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
2 |
|
|
x15 dx |
|||
x + 2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||
à) R0 |
p |
|
dx; |
á) |
R0 |
|
; |
|||||||||
(1 + 6; 5x8)2=3 |
||||||||||||||||
3x + 1 |
Задание 11.5. Вычислите интегралы
|
=2 |
=2 |
cos3 x |
||||
à) |
R0 |
sin 2x |
á) R=6 |
||||
|
dx; |
|
|
dx; |
|||
1 + sin2 x |
3 |
|
|||||
sin7 x |
|||||||
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
2 p |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
2x |
1 |
|
|
|
||||||
â) R1 |
|
|
x + 1 |
|
|
dx. |
|
||||
|
p |
|
|
x5 p |
|
|
|
|
|||
|
3 |
|
|
|
|
||||||
|
R0 |
|
|
|
dx. |
|
|||||
â) |
|
|
x2 + 1 |
|
|||||||
â) |
5;5 |
|
|
|
|
(4x 10) dx |
. |
||||
|
|
|
|
|
|||||||
2R;5 |
|
|
|
|
|||||||
p |
|
|
|||||||||
|
x2 5x + 22; 25 |
|
Задание 11.6. Вычислите интегралы |
|
||||||||||||||||||||||
ln 3 |
|
ex |
(7 |
ex |
) |
|
ln 6 |
|
|
xp |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
e |
|
x |
+ 3 |
|
|||||||||||||||||
à) |
|
|
|
|
|
|
|
dx; |
á) |
|
|
e |
|
dx; |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|||||||||
R0 |
|
e2x 1 |
|
|
R1 |
|
|
e |
|
+ 1 |
|
|
|
||||||||||
Задание 11.7. Вычислите интегралы |
|
||||||||||||||||||||||
p3 |
|
|
|
|
|
|
|
1=2 |
arcsin p |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
+ x2 |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
||||||||||||||||||
à) 1=p3 |
p1x4 |
|
dx; |
á) 1=4 |
|
|
x(1 |
|
|
x) dx; |
|||||||||||||
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
â) 1R=2 x3 + arcsin x dx. p
01 x2
|
ln 2 |
p1 e2x dx. |
â) |
R0 |
Задание 11.8. Используя свойства определенного интеграла, вычисли-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=2 |
|
|
|
|
|
òå |
8 |
à) |
R sin |
3 |
x dx |
1 |
|
R sin 2x |
1 |
R=2 |
sin |
2 |
x dx |
; |
|||
|
|
|
|
|
|
|
; |
á) |
|
dx; |
â) |
|
|
|
|
||
ã) R8 p3 |
|
|
|
ä) R1 p5 |
|
|
å) R1 x7 p |
|
dx. |
|
|
|
|||||
x2 |
dx; |
|
x3 |
dx; |
3 + x2 |
|
|
|
Задание 11.9. Используя свойства определенного интеграла, вычисли-
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
òå |
à) |
R0 |
cos x dx; |
á) R0 |
sin3 x dx. =2 |
p |
|
|
Задание 11.10. Вычислите интеграл R=2 |
|
dx. |
||||||
cos x cos3 x |
14
Задание 11.11. Вычислите интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
q1 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
cos 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
à)f(x) = |
|
|
1 |
|
|
|
íà [1; 15]; |
|
|||||||||||||||||||||||
Задание 11.12. Найдите среднее значение функции |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x2 + x |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
á) f(x) = sin x è g(x) = sin |
x íà [0; ]; |
|
|
|
|
â) f(x) = |
|
|
|
íà [0; 2]. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
ex + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
< R1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Задание 11.13. Докажите, что 5 |
|
|
|
|
dx < |
2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 + x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Задание 11.14. Вычислите интеграл |
2 |
(x 1)2 . Имеем |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
= |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
0 (x 1)2 = x 1 |
0 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
,R |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. Но подинтегральная |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
следовательно по свойству |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
1 |
|
|
1 = |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
> 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
функция |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
7 определенного интеграла R0 |
|
|
|
|
dx |
|
|
> 0. Найдите ошибку в рассуждениях. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(x 1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
dx |
|
|||
Задание 11.15. |
Найдите ошибку в |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x2 |
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
рассуждениях при вычислении интеграла |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Рассмотрим функцию F (x) = arctg x. Òàê êàê F 0(x) = |
|
|
, òî F (x) первооб- |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 + x2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
разная для подинтегральной функции. Тогда |
|
|
|
|
|
= arctg x |
1 |
= |
4 |
|
4 |
= |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
1 + x2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, следовательно по свойству 7 опре- |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
= 2 . Но подинтегральная функция 1 + x2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
> 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
деленного интеграла R1 |
|
|
|
|
|
> 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
1 + x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
dx |
|
|||||||
Задание 11.16. |
Найдите ошибку в |
|
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
R0 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x2 |
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
рассуждениях при вычислении интеграла |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Òàê êàê |
|
|
1 arctg |
|
2x |
|
|
|
|
|
0 = |
1 |
|
|
|
|
(1 |
|
x ) |
|
|
|
|
2(1 x ) + 4x |
|
|
= |
2(1 + x ) |
|
= |
|
|
|
1 |
|
, |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
p |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
1 x2 |
|
|
2 |
|
(1 x2)2 + 4x2 |
|
|
|
|
|
(1 x2)2 |
|
|
|
|
2(1 + x2)2 |
|
|
1 + x2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
2x |
|
|
3 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
òî |
|
|
|
|
|
|
|
= |
2 arctg |
|
|
0 |
|
|
= |
2(arctg( p3) arctg 0) = 6 . Но подинтеграль- |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
1 + x2 |
|
1 x2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
, следовательно по свойству 7 определенного интеграла |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ная функция |
|
1 + x2 |
> 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
3 |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
R0 |
|
|
|
> 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
1 + x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Задание 11.17. Рассмотрим функцию F (x) = x4=3. Имеем F 0(x) = 4x1=3. Тогда |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
3px2=3dx = 1 |
|
3x |
|
dx = x |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= 1 1 = 0. Но F (x) > 0. Следовательно по свой- |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
4 1=3 |
|
|
|
|
|
|
|
4=3 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ству 7 определенного интеграла |
4p |
|
|
dx > 0. Найдите ошибку в рассуждениях. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x2=3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R1 3 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Задание 11.18. Вычислите интеграл R0 |
|
|
|
|
. Сделаем замену t = tg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 + 3 cos x |
2 . Тогда |
|
15
|
|
2dt |
|
|
|
|
1 |
|
t2 |
2 |
|
dx |
|
0 |
|
|
2dt |
|
|
|
||||||
dx = |
|
|
; cos x = |
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
= 0. Найдите |
||||||||||||
|
|
2 |
è |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
||||||||||||
|
|
1 + t |
|
|
|
|
1 |
+ t2 |
R0 4 + 3 cos x |
|
|
R0 |
(1 + t2) 4 + 3 |
1 t |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
||||||||||||||
ошибку в рассуждениях. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t |
||||||||||||
Задание 11.19. Можно ли в интеграле R0 |
|
p3 1 x2dx делать замену x = sin t? |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=2 |
|
|
|
|
=2 |
|
|
|
|||||
Задание 11.20. Докажите, что |
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|||||||||||||
|
f(sin x)dx = f(cos x)dx. Использовав это ра- |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=2 |
|
|
=2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
венство, вычислите |
R |
sin2 x)dx è |
R |
cos2 x)dx. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a+T |
|
|
|
|
T |
|
|
|
|||||
Задание 11.21. Докажите, что |
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|||||||||||||
|
f(x)dx = |
f(x)dx, где f(x) периодическая |
||||||||||||||||||||||||
функция с периодом T . |
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
dt |
|
|
|
|
|
||||||
Задание 11.22. Решите уравнение pR2 |
|
tp |
|
= 0. |
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
t2 1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Задание 11.23. С помощью определенного интеграла найдите предел суммы |
||||||||||||||||||||||||||
n!1 n + n + 1 |
|
|
|
2n . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
lim |
1 |
1 |
|
+ : : : + |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12. Применение определенного интеграла для вычисления площадей фигур.
Дана фигура , лежащая в плоскости XOY и ограниченная замкнутой кривой L. Рассмотрим многоугольники A, вписанные в фигуру , и многоугольники B, описанные около фигуры . Очевидно, что A
Bè SA 6 S 6 SB. Множество площадей многоугольников A, вписанных в , ограничено сверху (SA < SB 8B). Следовательно, оно имеет точную верхнюю границу s = supfSAg. Множество площадей многоугольников
B, описанных около ограничено снизу (SB > SA 8A). Следовательно, оно имеет точную нижнюю границу S = inffSBg. Очевидно, что s 6 S .
Если s = S = S, то их общее значение называется площадью фигуры , а фигура называется квадрируемой.
Свойства площади:
1) Åñëè 1 = 2, òî S 1 = S 2 (площади равных фигур равны);
16
2)Åñëè 1 2, òî S 1 < S 2 (площадь части фигуры меньше площади всей фигуры);
3)Åñëè = 1 + 2, òî S = S 1 + S 2 (площадь фигуры равна сумме площадей частей).
I. Вычисление площади криволинейной трапеции.
1) Трапеция ограничена сверху кривой y = f(x) > 0, непрерывной на
[a; b], снизу осью OX, с боков прямыми x = a, x = b (рис. 1). Тогда площадь фигуры вычисляется по формуле
S = Za |
b |
|
f(x)dx: |
(12:1) |
2) Трапеция ограничена сверху кривой y = f(x), снизу кривой y = g(x), непрерывными на [a; b], с боков прямыми x = a, x = b (рис.
2). Не нарушая общности можно считать, что обе функции y = f(x) и
y = g(x) положительны. Этого всегда можно добиться параллельным переносом кривых вдоль оси OY . Тогда фигуру можно представить как разность двух трапеций и ее площадь вычисляется по формуле
S = S1 S2 = Za |
b |
|
(f(x) g(x))dx: |
(12:2) |
3) Трапеция ограничена снизу кривой y = f(x) 6 0, непрерывной на [a; b], сверху осью OX, с боков прямыми x = a, x = b (рис. 3). Эту трапецию можно получить симметричным отображением относительно оси OX трапеции, ограниченной сверху положительной кривой y = f(x). Ее площадь вычисляется по формуле
b |
b |
ZZ
S = |
jf(x)jdx = f(x)dx: |
(12:3) |
a |
a |
|
4) Трапеция ограничена кривой y = f(x), непрерывной на [a; b], осью
OX, и прямыми x = a, x = b (рис. 4). Точками, в которых кривая
17
пересекает ось OX, данная фигура разбивается на части Тогда площадь фигуры равна сумме площадей частей и вычисляется по формуле
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
S = S1 + S2 + S3 = Za |
jf(x)jdx: |
(12:4) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
y |
|
6 |
|
ðèñ.1 |
|
|
|
|
|
y |
|
6 ðèñ.2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ðèñ.3 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = f(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = f(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = f(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = g(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b x |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
y = f(x |
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b x |
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5) Трапеция ограничена кривой x = f(y), непрерывной на [c; d], осью
OY , и прямыми y = c, y = d (рис. 5). Тогда площадь фигуры вычисляется по формуле
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
S = Zc |
f(y)dy: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(12:5) |
|||||||||||||||||||
|
y |
|
6 |
ðèñ.4 |
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
6 |
ðèñ.5 |
|
|
|
|
|
|
y |
|
6 |
ðèñ.6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
y = f(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x = f(y) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y=y(t) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x=x(t) |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b x |
||
II. Вычисление площади фигуры, ограниченной кривой, за- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
данной параметрически. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( x |
= |
|
x(t) , причем функ- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пусть кривая AB задана параметрически |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
= |
|
y(t) |
ции y(t) и x(t) непрерывны на [ ; ] (рис.6). По теореме об обратной функции существует функция t = t(x) такая, что y = y(t) = y(t(x)) = f(x) и если t 2 [ ; ], то x 2 [a; b]. Произведя в интеграле (12.1) замену x = x(t), получим формулу для вычисления площади фигуры, ограни-
18
ченной кривой, заданной параметрически
|
b |
|
S = Za |
f(x)dx = Z f(x(t))x0(t)dt = Z y(t)x0(t)dt: |
(12:6) |
Формулу (12.6) можно использовать при вычислении площади фигуры, ограниченной замкнутой кривой (обход кривой в положительном направлении при движении по кривой против часовой стрелки область остается слева).
III. Вычисление площади криволинейного сектора, ограни- ченного кривой, заданной в полярной системе координат.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r = r(') |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
'i+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
'i |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
ðèñ. 7 |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вычислим площадь фигуры, ограниченной лучами ' = , ' = и
кривой r = r(').
Разобьем фигуру лучами = '0 < '1 < : : : < 'i < 'i+1 < : : : < 'n =на сектора. Каждый криволинейный сектор заменим круговым сектором радиуса ri = r( i), ãäå 'i 6 i 6 'i+1. Величину i-го угла обозначим'i = 'i+1 'i. Пусть = maxf 'ig. Площадь фигуры, составленной
n 1
из круговых секторов равна = 12 P ri2 'i. Будем увеличивать число
i=0
секторов так, чтобы ! 0. Тогда площадь полученной фигуры будет
все меньше отличаться от площади исходной фигуры. Площадь криволинейного сектора вычисляется по формуле
|
= |
!0 |
2 |
|
|
( |
) |
|
(12 7) |
|
Z |
|
|
||||||
S |
|
lim = |
1 |
|
r2 |
|
' |
d': |
: |
|
|
|
|
Пример 12.1. Найдите площадь фигуры, ограниченной кривыми y = x3 p
è y = 3 x.
19
Решение . Вычислим абсциссы точек пересечения заданных кривых,
для чего составим систему уравнений |
( y |
= |
p3 x . Решив ее получим |
||
|
y |
= |
x3 |
||
|
|
|
|
|
|
x1 = 0 è x2 = 1. Строим искомую фигуру (рис. 8). Ее площадь вычисляется по формуле (12.2)
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
S = 0 (p |
|
x |
)dx = |
4p |
x4 |
0 |
4x |
4 |
0 |
= 4 |
4 |
= 2. |
|||
x |
|||||||||||||||
|
3 |
|
3 |
|
|
3 |
3 |
|
|
1 |
|
3 |
1 |
1 |
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример |
12.2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
x2 |
|
|
Найдите |
площадь |
фигуры, |
ограниченной параболой |
||||||||
y = |
4 и прямыми y = 8 x è y = 0. |
|
|
Решение . Заданная фигура состоит из двух частей (рис. 9). Вычислим абсциссы точек пересечения заданных кривых, для чего составим систе-
мы уравнений |
y = x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
y = x2 |
|
|
|
y = 8 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
( y = 84 |
x , ( y = 04 |
|
è ( y = 0 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решив их получим x1 = 0, x2 = 4 è x3 = 8. Площадь фигуры вычис- |
||||||||||||||||||||
ляется по формуле S = |
4 |
|
2 |
|
8 |
|
3 |
4 |
|
|
2 |
8 |
= |
|||||||
0 |
4 dx + |
4 |
(8 x)dx = 12 |
0 |
+ (8x 2 ) 4 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
R |
x |
|
|
R |
|
x |
|
|
|
x |
|
|
|
16 + 64 |
|
32 |
|
32 + 8 = |
= 13 |
3. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
3 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
40 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 12.3. Найдите площадь |
|
фигуры, ограниченной |
параболой |
|||||||||||||||||
y = |
(x + 6)2 |
и прямой 2x y = 12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение . Вычислим абсциссы точек пересечения заданных кривых, |
||||||||||||||||
для чего составим систему уравнений 8 y |
= |
( |
3 |
. Решив ее полу- |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
< y |
|
x + 6)2 |
|
|
|
|
÷èì x1 |
= 0 è x2 |
= 6. Строим |
|
= |
2x + 12 |
|
|
|
||||||||
|
: |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
искомую фигуру (рис. 10). Ее площадь |
|||||||
вычисляется по формуле (12.2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
0 |
2x + 12 ( |
3 |
2 |
dx = |
x2 + 12x |
9 |
3 |
0 |
= 36 + |
||||||
S = 6 |
|
|
6 |
|||||||||||||
|
R |
|
|
|
|
x + 6) |
|
|
|
|
|
|
(x + 6) |
|
|
|
|
|
|
= 36 |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
72 + |
9 |
|
24 = 12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
216 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 12.4. Найдите площадь фигуры, ограниченной кривой |
||||||||||||||||
( x |
= |
|
4 sin t . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
y |
= |
|
3 sin 2t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
20